Jak zwiększyć odporność rolnictwa na suszę i ekstremalne zjawiska pogodowe – TAPETY EDUKACYJNE 2025
Jak zwiększyć odporność rolnictwa na suszę i ekstremalne zjawiska pogodowe? To tematyka tapet edukacyjnych, które można od dziś zobaczyć w szkołach w Darominie i w Wilczycach. Mimo raz na jakiś czas występujących nawalnych opadów producenci rolni regularnie borykają się z niedoborem wody i upalnymi latami. O innowacjach chroniących plony przed suszą można przeczytać z nowopowstałych tapet edukacyjnych w szkołach podstawowych Gminy Wilczyce.
– Dzieci spędzają w szkole mnóstwo czasu, więc wystrój klas jest niezwykle ważny. A jeśli przy okazji ozdobne wykończenie ścian pomaga zrozumieć pewne zjawiska, to tym lepiej – mówi Bianka Kowalczyk z Fundacji Mikroklimat, która wprowadziła do szkół tą innowacyjną formę edukacji, jaką są tapety – W szkole w Wilczycach salę lekcyjną zdobi już tapeta o bioróżnorodności. Mamy też kolejną tapetę o źródłach skażeniach środowiska rolniczego toksynami. Wraz z Fundacją Veolia Polska poszukujemy innych zainteresowanych placówek szkolnych do kolejnej edycji.
Teksty nowych tapet powstały pod okiem biologa i znanego rolnika, Patryka Kokocińskiego. Zarządza on ponad 100 hektarowym gospodarstwem wprowadzając innowacje mające ochronić plony przed skutkami suszy. W Wielkopolsce, gdzie znajduje się gospodarstwo, to zjawisko występuje corocznie. Za swoje działania gospodarz jest wielokrotnie nagradzany. Regularnie prowadzi szkolenia dla innych, którzy borykają się z brakiem opadów, a tysiące osób obserwuje jego profil Życie na Pola. O czym można się dowiedzieć z nowych tapet? Choćby o tym, że drzewa przy polu to większe plony! Przez ostatnie 4 dekady wycięto 60% drzew rosnących między polami. Tymczasem drzewa ograniczają parowanie, chronią pole przed przymrozkami i silnym wiatrem. Dzięki rozbudowanemu systemowi korzeniowemu stabilizują glebę, poprawiają jej strukturę, efektywnie absorbują wodę opadową i magazynują ją w glebie. Usunięto większość drzew, a wraz z nimi pasy poboczy i roślin polnych, które zatrzymują wodę i zapobiegają szybkiemu jej spływaniu. Drzewa i pasy zielni, wychwytując nadmiar wilgoci, pomagają łagodzić skutki ekstremalnych zjawisk pogodowych, takich jak intensywne opady deszczu i okresy suszy.
Próchnica: jak gąbka w glebie. Resztki roślin, liście czy suche gałęzie tworzą cenną próchnicę. Gleba zawierająca próchnicę jak gąbką pochłonie nadmiar wody po ulewnym deszczu czy roztopach. Zatrzyma ona wilgoć w glebie i zapobiegnie wymywaniu niezbędnych dla roślin składników pokarmowych. Jak poprawić stan gleby? Stosując nawozy organiczne, ściółkowanie i wmieszanie słomy i resztek roślinnych po zbiorach, oraz uprawiając ziemię w systemie bezorkowym. Gleba nie powinna pozostawać odkryta, stąd tak ważny jest siew międzyplonów i poplonów z roślinami, które się głęboko korzenią. Spalając ścięte w ogrodzie gałęzie i wywożąc liście … tracimy wartościową próchnicę i narażamy rośliny na suszę!
Zielony krajobraz chroniący przed suszą Od lat pogłębiamy i regulujemy rzeki. Nieprzerwanie likwidujemy obszary nieprodukcyjne. Prawdą jest, że szerokie, zadrzewione miedze, pobocza polnych dróg, śródpolne oczka wodne i zadrzewienia, a także strefy zalewowe i zieleń wzdłuż rzek i rowów nie przynoszą bezpośrednio zysku, ale ta zielona infrastruktura magazynuje wodę i wspiera odporność upraw na skutki suszy.
Nowe spojrzenie na system melioracji Przez dziesięciolecia gęsta sieć rowów i drenaży pokryła polskie pola. Intensywne opady deszczu bardzo szybko spływają do Bałtyku rowami melioracyjnymi i uregulowanymi rzekami. Cenna woda ucieka, a tymczasem rzeki swobodnie płynące chronią przed powodzią i suszą. Do rowów melioracyjnych warto dodać zastawki, które pozwolą na łapanie wody i oddawanie jej roślinom uprawnym w czasie upałów. Odsunięcie upraw o 3 metry od rowu przywraca strefy ochronne i dodatkowo zwiększa możliwość magazynowania wody.
Łapiemy deszczówkę! Opady pozwalają na uzupełnienie niedoborów wody w okresie suszy. Istnieje wiele projektów, które umożliwiają przechowywanie wody deszczowej przy gospodarstwach. Należą do nich ogromne wkopane zbiorniki, a także naturalne stawiki i oczka wodne pomiędzy polami, które często są likwidowane przez rolników jako obszary niewygodne i nie służące produkcji. To one jednak skutecznie łagodzą powodzie i ratują uprawy w suche lata.
Tapety powstały z inicjatywy Fundacji Mikroklimat przy znaczącym dofinansowaniu Fundacji Veolia Polska ze środków grantowych programu Wspólnie dla Regionu.
Wspólnie dla Regionu to program grantowy Fundacji Veolia Polska realizowany w formule konkursu na projekty wspierające transformację ekologiczną miast i regionów. Głównym celem Wspólnie dla Regionu jest wspieranie lokalnych społeczności zlokalizowanych wokół podmiotów Grupy Veolia w Polsce w realizacji projektów społecznych z obszarów Gospodarki Obiegu Zamkniętego (GOZ), Gospodarki Wodnej, oraz Efektywności Energetycznej. Więcej informacji na ten temat: https://www.fundacja.veolia.pl/wspolnie-dla-regionu
